Ontwikkelen van een MOOC

Binnen Saxion is er al enige ervaring met het ontwikkelen van een MOOC. Onderstaand stappenplan geeft je vast een overzicht van welke stappen en overwegingen je in acht moet nemen.

Wat bedoelen we met een open online cursus? Dit is een online cursus waarvoor iedereen ter wereld zich gratis kan inschrijven en je dus niet gebonden bent aan een locatie. De leerstof wordt online aangeboden via bijvoorbeeld online colleges, video’s, artikelen, self- of peerassessments en discussiefora. Na afloop kun je vaak, soms tegen betaling, een eindexamen afleggen om een officieel certificaat (of studiepunten) te behalen. De cursus is naast open in toegang ook open in leermaterialen. Alle open online cursussen die binnen Saxion worden ontwikkeld, worden aangeboden met een Creative Commons licentie waardoor (her)gebruik door andere onderwijsinstellingen mogelijk is.

Wat maakt onze open online cursussen uniek? Het onderwijs van een hogeschool staat in nauwe verbinding met het werkveld. Zo ook onze open online cursussen. Een belangrijke voorwaarde is dan ook dat het werkveld geïntegreerd is in elke open online cursus. Zo kan het onderwijs samen met een bedrijf worden ontwikkeld, maar kunnen ook bedrijven fungeren als casus binnen de cursus.

Geïnteresseerd in het ontwikkelen van een (M)OOC? Neem contact op met de TLC adviseur of learning developer van jouw academie voor een verkennend gesprek of mail naar openonderwijs@saxion.nl.

Cursusdoelen

De eerste stap in het proces is dat je jezelf de volgende vraag gaat stellen:

Waarom is de cursus uniek en zou dit, open en online, moeten worden ontwikkeld? Met andere woorden: welk probleem probeer je op te lossen?

We willen voorkomen dat je een cursus of materiaal gaat ontwikkelen dat al open online beschikbaar is. Zoek eerst uit of het onderwerp (of delen ervan) niet al bestaat als een online cursus of als open leermateriaal.

Vervolgens krijg je voor jezelf helder:

Wat is de belangrijkste focus van de cursus?
Wat is de doelgroep?

Het is belangrijk om duidelijk te weten wie je studenten zijn en hoe ze zullen profiteren van de cursus die wordt gegeven in een online format. Krijg helder:

Wie zijn je studenten? Hoe oud zijn zij?
Wat studeren de studenten of hebben zij gestudeerd? Welke voorkennis wordt verwacht van ze?
Is de cursus nationaal of internationaal gericht? Denk bij het maken van een internationale cursus aan het eventueel inzetten van een vertaalbureau als ook culturele verschillen en tijdverschillen.
Welke hulpmiddelen hebben de studenten nodig (naast een computer en internet)?
Wat hebben deze studenten nodig en wat biedt deze cursus ze?

Cursusteam

Voor het ontwikkelen van een open online cursus stel je een ontwikkelteam samen. Een effectief team bestaat uit een cursuscoördinator, cursusontwikkelaar(s) en een instructional designer.

De cursuscoördinator is verantwoordelijk voor het opstellen en nakomen van de planning en voor de eindoplevering van de cursus.
De cursusontwikkelaar is verantwoordelijk voor de inhoudelijke invulling van de cursus.
De instructional designer adviseert en ondersteunt de cursusontwikkelaar met het vormgeven van de cursus.

Houd daarnaast vast rekening met de volgende personen die met de cursus ontwikkeling te maken krijgen: de moderator, reviewers en beta testers.

De moderator monitort de cursus als deze in uitvoering is.
De reviewers zijn inhoudsexperts die meedenken over de cursusinhoud en de inhoud reviewen voordat deze getest wordt.
De beta testers krijgen, als de cursus zo goed als klaar is, toegang tot de cursus om deze te testen en reviewen.

Video

Indien je in de cursus gebruik wilt maken van video, moet je hier op tijd over nadenken en actie ondernemen. Houd er rekening mee dat het produceren van video's kostbaar is. Je kunt uiteraard zelf video's opnemen, kijk op video.saxion.nl/aandeslag voor zowel didactische als technische tips en handleidingen. Daarnaast kun je hulp inschakelen van de Saxion Video-Unit. De Video-Unit maakt educatief audiovisueel materiaal dat aansluit bij het online en blended onderwijs op Saxion en deelt haar producties open en online via video.saxion.nl.

Planning

Maak een planning voor de ontwikkeling van de open online cursus. Bepaal in ieder geval de startdatum. Op deze manier kan je terugrekenen wat er in de tussenliggende periode moet gebeuren. Is het een realistische planning? Inschrijving zou minstens een maand voor de startdatum mogelijk moeten zijn. Plan de startdatum op een doordeweekse dag. De laatste maand is bedoeld voor de zogenaamde “puntjes op de i”. Houd hier in je planning dus rekening mee. Daarbij moeten de studiehandleiding en de ‘About page’ op tijd gereed zijn en moet de cursus tijdig zijn gepromoot.

Maak een globale planning voor de te nemen stappen en plan op basis hiervan tussentijdse eindresultaten en leg ook alvast data vast voor overleggen met het ontwikkelteam.

Kosten

Wees je ervan bewust dat het ontwikkelen van een open online cursus een mooie, maar vooral ook tijdrovende klus is. Het cursusteam moet dus genoeg uren beschikbaar zijn om aan de ontwikkeling te werken. De inzet vanuit TLC wordt in overleg gepland. Naast de inzet van uren zijn er wellicht kosten voor de ontwikkeling van video’s door de Saxion Video-Unit, de inzet van werkstudenten, de inzet van een vertaalbureau en promotiemateriaal.

Communicatie en promotie

Denk in de eerste fase alvast na over hoe en waar je de cursus wilt gaan promoten. Dit is natuurlijk afhankelijk van je doelgroep en wat je met deze cursus wilt bereiken. Maak een communicatieplan voor de promotie van de cursus. Betrek hier eventueel Dienst Communicatie en Marketing bij.

Leeruitkomsten

Formuleer de leeruitkomsten. Leeruitkomsten vormen de basis voor het ontwikkelen van het onderwijs en de toetsing. Een leeruitkomst is een beschrijving van wat de student kan doen als resultaat van wat er geleerd is.

Toetsing

Bij het ontwerp bepaal je ook de toetsing: hoe ronden studenten de open online cursus af en toetst het de leeruitkomsten die je hebt bepaald? Het is tevens belangrijk na te denken of en hoe deze online cursus deel uit maakt van het curriculum. Uiteraard dient bij het bepalen en ontwerpen van de toetsing rekening gehouden te worden met de vorm: online en geschikt voor grote groepen.

Leeractiviteiten

Bij het ontwerpen van de leeractiviteiten houd je, net als bij de toetsing, rekening met de vorm: online en geschikt voor grote groepen. Er zijn natuurlijke enkele beperkingen ten opzichte van face-to-face onderwijs, maar goed ontworpen online leeractiviteiten, zoals oefeningen, quizvragen, peilingen, discussies en zelfbeoordelingsvragen, kunnen een effectieve manier van leren bieden. Bekijk deze pagina van edX over mogelijke exersices en tools.

Wist je dat je naast het gebruik van video ook alleen audio zou kunnen inzetten? Een stuk sneller om te maken en voor studenten soms net zo effectief.

Denk er aan hoe je interactie vorm gaat geven in de cursus: waar kunnen studenten terecht met hun vragen en wanneer en hoe vaak ontvangen ze feedback?

Bronnen

Wellicht ben je al een expert in het onderwerp van de cursus, maar het is altijd verstandig om ervoor te zorgen dat je de meest recente bronnen hebt en up-to-date bent. Kortom: kijk dus nog eens goed naar de bronnen die je al hebt en verzamel eventueel nieuwe bronnen. Overweeg het gebruik van open leermaterialen in de cursus. Het kan kosten en tijd besparen. Uiteraard kun je contact leggen  met de accountmanager van de bibliotheek van jouw academie  mocht je ondersteuning nodig hebben bij het zoeken en vinden van open leermaterialen. Verder kan het zeer nuttig zijn om collega’s die aan het onderwerp zijn verbonden in te zetten. Gebruik ze als bron om (delen van) de cursus te schrijven of de cursus kritisch te beoordelen.

Zorg uiteraard altijd voor een goede bronvermelding en vermeld tevens wat de (Creative Commons) rechten zijn van de door jou ontwikkelde cursus.

Studiehandleiding

Begin met het ontwikkelen van een studiehandleiding op basis van het cursus ontwerp. De studiehandleiding kan als communicatie materiaal gebruikt worden waarin cursusinformatie en verwachtingen zijn vermeld. De studiehandleiding kan bijvoorbeeld in Office Sway gemaakt worden en gedeeld worden op verschillende manieren. De studiehandleiding komt ook op het edX platform te staan.

In ieder geval de volgende onderdelen staan in de studiehandleiding:

Over de cursus: algemene cursusinformatie met toelichting op het onderwerp en de vorm van de cursus (een globaal idee van de leeractiviteiten). Je kan er ook voor kiezen om de cursusstructuur duidelijk te maken en per week aan te geven wat de student gaat doen of leren.
Leeruitkomsten: wat kan, kent of weet een student aan het einde van de cursus? Is er specifieke voorkennis vereist?
Toetsing: hoe wordt er getoetst, welke onderdelen tellen mee voor de eindbeoordeling, wat zijn de deadlines en kan er een certificaat behaald worden?
Verwachtingen: wat verwachten we van studenten en wat kunnen studenten van jou verwachten?
Benodigdheden: wat heeft de student nodig bij deze cursus?
Contact: wie hebben de cursus ontwikkeld en hoe en met wie kan de student contact opnemen bij vragen?

Bekijk het voorbeeld van de studiehandleiding voor de MOOC Business Analytics.

edX

Na het ontwerpen van de cursus, ga je de cursusinhoud invoeren en verder uitwerken op het open-source platform edX, te bereiken via studio.saxion.nl. TLC voorziet je van rechten om dit platform te gebruiken en kan je ondersteunen. Zelf dien je, al dan niet samen met collega’s, de invulling van dit platform te doen. Je kan hiervoor eventueel werkstudenten inschakelen. Via edx.readthedocs.io kan je, zoals de naam al aangeeft, documenten inzien waarin staat uitgelegd hoe de studio werkt. Om gebruik te maken van de zoekfunctie (aan te raden!), open je de link met Google Chrome.

Enquête

Om meer informatie te krijgen over de studenten van de cursus en hun mening, kan je een enquête inzetten voor, tijdens en/of na de cursus. Dit kan met behulp van de survey tool van edX of door middel van het maken van een Qualtrics enquête en deze te embedden in de leeromgeving.

Bekijk het voorbeeld van de enquête die vooraf bij de cursus Business Analytics wordt ingevuld en de enquête die aan het einde van de cursus wordt ingevuld.

Testen

Als de cursus voor 95% is ontwikkeld, test je de cursus met een groep “bètatesters”. De bètatesters worden door het cursusteam geregeld. Dit zijn bij voorkeur studenten, collega’s of professionals uit het werkveld die de cursus gaan doorlopen alsof ze beoogde studenten zijn. Ze geven feedback, aanbevelingen en wijzen fouten in de cursus aan. Een kleine beloning kan helpen mensen te overtuigen de bètatest uit te voeren. Advies en richtlijnen over bètatesten zijn te vinden in edX’s read the docs.

Communicatie en promotie

In het communicatie- en promotieplan heb je aangegeven hoe je de cursus wilt gaan promoten. Klopt deze planning nog en zijn taken al uitgevoerd?

De studiehandleiding is klaar om gedeeld te worden. Open minstens een maand van tevoren de inschrijving via mooc.saxion.nl.

Binnen één maand na afronding van de cursus vindt de evaluatie plaats. Met de resultaten van de enquête, de verzamelde feedback en ervaringen van het cursusteam evalueer je de cursus en het proces. Werk dit uit in een document en geef aanbevelingen voor de herhaling van de cursus. Je levert daarbij ook een lijst aan met wijzigingen die in de cursussen moeten worden doorgevoerd voor herhaling, feedback op de ondersteuning en je plant een datum voor herhaling van de cursus.

Analyseren

Ontwerpen

Ontwikkelen

Uitvoeren

Evalueren